W ostatnim czasie przerwane zostały dwa spotkania z Oksaną Zabużko, ukraińską pisarką, która jawnie gloryfikowała zbrodnie UPA i dyskredytowała autentyczność Rzezi Wołyńskiej. Pierwsze spotkanie zablokowane zostało w Krakowie 21 listopada, kolejne we Wrocławiu 4 grudnia.
Decyzją członków Kapituły Nagrody laureatką Nagrody Rady Miasta Krakowa im. Stanisława Vincenza dnia 22 listopada br. miała zostać (i zostałą) pisarka Oksana Zabużko. 4 grudnia we Wrocławiu odbyło się spotkanie z autorką w ramach Wrocławskich Targów Dobrych Książek.
Pisarka znana jest z wręcz skandalicznych wypowiedzi na temat rzezi wołyńskiej dokonanej na cywilnej ludności polskiej w 1943 roku przez Ukraińską Powstańczą Armię. Eseistka wielokrotnie twierdziła, że opis historii tamtego wydarzenia jest fałszywy, przesycony uprawianą na wzór rosyjskiejpropagandą i manipulacją, wykorzystywaniem emocji Polaków w celu zniechęcenia ich do narodu ukraińskiego, natomiast samą zbrodnię określiła jako „nieistniejącą krzywdę”.
Utrzymuje, że nie powinno się podnosić kwestii masowych mordów dokonanych na Polakach z przyczyn emocjonalnych oraz rzekomego braku faktów historycznych na ten temat, tym samym minimalizuje znaczenie tego ludobójstwa w historii polsko-ukraińskiej. Oksana Zabużko gloryfikuje Romana Szuchewycza, głównodowodzącego UPA, który jest odpowiedzialny za dokonaną w Małopolsce rzeź, mieniąc go „jednym z tych, którzy w pojedynkę zmienili bieg historii”. Postać ta zapisała się krwawo w pamięci świadków ludobójstwa oraz świadomości późniejszych pokoleń społeczeństwa polskiego. Ponadto pisarka zarzuca okłamywanie Polaków Wojciechowi Smarzowskiemu, reżyserowi filmu historycznego pt. „Wołyń”. Autorka w swych wypowiedziach wielokrotnie oskarża go o uprawianie propagandy oraz celową dehumanizajcę Ukraińców, dodatkowo jest przekonana, że takich filmów nie powinno się produkować ze względu na ich rzekomo negatywnie wpływające na odbiorców przesłanie, czym sprzeciwia się prawu Polaków do utrwalania pamięci o pomordowanych.
Uważamy, że decyzja gremium sędziowskiego jest lekceważąca względem potomków i świadków brutalnej rzezi wołyńskiej, którzy doświadczyli okrucieństwa członków UPA, stracili dobytek i najbliższych, często musieli opuszczać rodzinne strony i szukać ratunku na nieznanych terenach. Kapituła Nagrody, mianując laureatką osobę słynącą z tak kontrowersyjnych i obelżywych poglądów na temat jednego z największych pogromów polskiej ludności, którego pamięć wciąż pozostaje żywa, wykazała brak szacunku wobec ofiar, a także całkowitą bezrefleksyjność, która będzie skutkować niezadowoleniem obywateli Krakowa kierowanym do władz miasta, pisarki, a także uchodźców z Ukrainy.
Mamy poważne obawy, że przez uzasadnione poczucie urazy mieszkańcy, zwłaszcza ci, którzy dają świadectwo ludobójstwa na Wołyniu, mogą uznać, że pogląd Oksany Zabużko podzielają wszyscy nasi goście, co poprowadzi do wzrostu niepokojów społecznych oraz wzajemnej niechęci. Prowokacyjne działanie przedstawicieli Rady Miasta Krakowa pogorszy relacje polskoukraińskie oraz sprowokuje powstawanie konfliktów na tej płaszczyźnie.
Zatroskani sytuacją panującą w naszym kraju i pragnący zachowania właściwego kształtu historii apelujemy, aby nie honorować, ani nie organizować spotkań z osobami, które jawnie zaprzeczają faktom historycznym, zwłaszcza tak trudnym dla polskiego narodu oraz jawnie urągających polskiej historii i nieszanujących pamięci o zamordowanych bestialsko Polakach. Wzywamy do zmiany decyzji, podczas której podejmowania zostaną uwzględnione wszystkie nasze żądania i obawy.
Z wyrazami szacunku,
zatroskani Polacy